Pamiętam pewne doświadczenie z lekcji biologii w podstawówce. Kazali nam na kartce narysować dwie kropy w jednej linii horyzontalnie w odległości 25 cm od siebie, mniej więcej tak:

A potem kazali zamknąć prawe oko, patrzeć na lewą kropę i oddalać/przybliżać kartkę do twarzy. Okazuje się, że w pewnym momencie prawa kropa znika. Co ma być dowodem na istnienie plamki ślepej w oku - miejsca, gdzie nie ma receptorów na siatkówce. Ta-da dam!

No, a teraz zastanów się dobrze, czy widziałeś, czy widziałaś kiedyś "dziurę" w rzeczywistości? Skoro jest w oku miejsce, które nie generuje obrazu, to powinieneś widzieć właśnie dziurę w otaczającym świecie. A jednak jej nie ma, gdyż - jak mnie uczono - akomodacja oczu działa tak, że zapełnia puste miejsce obrazem, który najprawdopodobniej powinien tam być.

Mind reading

To było tytułem wstępu dlatego, że w komunikacji między ludźmi mamy podobne zjawisko zwane "czytaniem w myślach". Tak wiem, że każdy inżynier, czy inżynierka mają już przeczytane Pułapki myślenia, wie czym są błędy kognitywne i zna na pamięć bloga prof. Ducha. Prawdopodobnie masz również całkowite przekonanie, że Twoje myślenie jest logiczne i jak brzytwa precyzyjne. Luz, podeślij mi swój profil na socialach, a znajdę Ci tyle błędów kognitywnych, że wystarczy na kontemplację do końca życia. Wiedza nie wyzwala z błędów myślenia. Im szybciej to przyznasz, tym lepiej dla dalszego rozwoju.

Post na TT

Na moim TT pojawił się taki wpis:

i pierwsza z brzegu odpowiedź

Narzędzie do analizy mind readingu

My - ja i Ty - jesteśmy w uprzywilejowanej pozycji. Nie bierzemy udziału tej dyskusji, obserwujemy. Dzięki temu możemy ją sobie na chłodno analizować i się mądrzyć.

W książce Oprogramowanie szyte na miarę opisałem pewien sposób patrzenia na pojęcia biznesowe. Na rysunku wygląda to tak:

Nazwa to po prostu sekwencja liter, znaczenie to definicja pojęcia, reguły zaś mówią o tym jak można to pojęcie traktować, a jak nie można. Pojęcie biznesowe zanurzone jest w kontekście, który jakby dopowiada znaczenie oraz reguły do używanego pojęcia biznesowego. Cały bajer z odkrywaniem wymagań polega na explicite "dowypowiadaniu" tego kontekstu do końca i precyzyjnie. Mówiąc w skrócie.

I w końcu analiza

Spróbujmy sobie wyliczyć, co jakie konkretnie informacje przekazał autor pierwszego posta, zanim jeszcze obsiadło go stado mindreaderów. Przekazał informacje, jak następuje:

  • 1,5 roku temu dołączyłem do starupu,
  • zaangażowałem się w tę w pracę całkowicie,
  • oceniam, że obecnie pracuję z najlepszymi ludźmi, jakich spotkałem w mojej karierze,
  • moi współpracownicy nie mają blogów, profili github,
  • moi współpracownicy nie uczestniczą w konferencjach,
  • podoba mi się tam,
  • w tej firmie nie praktykuje się employeer brandingu za pomocą pozornie merytorycznych, ale w istocie niewiele znaczących aktywności.

A teraz skorzystajmy z innej metody, którą opisałem w Szacowanie. Tip za dżiliard PLN - napiszmy, czego Autor nie stwierdził:

  • nie stwierdził, że jest coś złego w posiadaniu/pisaniu bloga (sam pisze),
  • nie stwierdził, że jest coś złego w posiadaniu konta na github,
  • nie stwierdził, że uczestniczenie w konferencjach jest czymś niewłaściwym,
  • nie stwierdził, że www. aktywności to promo bullshit,
  • nie stwierdził, że "nie posiadasz bloga/githuba" => "jesteś świetnym devem"
  • nie stwierdził również, że "jesteś świetnym devem" => "nie posiadasz bloga/githuba"

Powyższe ćwiczenie polegające na określeniu tego, co nie zostało powiedziane to nic innego jak próba dookreślenia kontekstu, a właściwie tego, czego w nim nie ma. Robimy to po to, aby nasze zrozumienie czyjejś wypowiedzi nie leciało w kosmos, tylko trzymało się jakichś sensownych ram odniesienia.

Mind reading kontekstu

Weźmy teraz na warsztat pokazany wcześniej komentarz do wpisu.

Ja się całkowicie zgadzam z tym, że dobrze jest wiedzieć, iż posiadanie bloga, githuba, czy uczestniczenie w konferencjach to promo-bullshit. Naprawdę bardzo pożytecznie jest wiedzieć takie rzeczy. Sęk w tym, że Autor pierwotnego posta, wcale tego nie stwierdził.

I kolejny komentarz:

Tu mamy odniesienie do ww. sześciu punktów, które nie zostały stwierdzone przez Autora w pierwotnym wpisie.

I kolejny:

Taka opinia istotnie mogłaby być krzywdząca, gdyby została wyrażona. Nie została. Ponownie odniesienie wprost do sześciu punktów, które nie zostały stwierdzone, przez Autora pierwotnego wpisu.

I tak dalej, i tak dalej.

Dlaczego to jest tak cholernie ważne?

O ile dobrze mi wyszły początkowe akapity wprowadzające, to właśnie w tym momencie powinieneś zauważyć, że każdy z komentujących przeczytał pierwotny post, a następnie dopowiedział sobie doń kontekst, i ostatecznie z tej perspektywy formułował odpowiedź-komentarz. Pojawił się zatem mind reading - wymyślenie tego, czego Autor nie powiedział.

What's a big deal? Ano taki: jak myślisz z kim prowadzą spór ci wszyscy komentujący - z Autorem? Nic podobnego! Każdy z nich dialoguje wyłącznie z samym sobą. I mimo kolejnych prób Autora objaśniających kontekst, są nie do powstrzymania - oni zwyczajnie wiedzą, co Autor miał na myśli. Zupełnie jak Partia w czasach słusznie minionych - dzielnie zwalczała problemy, które sama stwarzała.

Uprawiając mind reading tracisz kontakt z rozmówcą i spierasz się oraz rozmawiasz wyłącznie z samym sobą.

No, a teraz odpowiedz sobie na pytanie: kto zapłaci za soft będący wynikiem takich "rozmów"?

Czy jest remedium?

Cóż, nie masz wpływu na firmware, z którym się urodziłeś. Jednocześnie masz obowiązek, aby nieustannie go fixować. Moim zdaniem takich zjawisk nie da się wyeliminować, bo wynikają z natury. Jednocześnie myślę, że można nadbudowywać sobie na nie API, które może błędy poznawcze przechwytywać i obsługiwać. A zatem:

  • Kierunek pokazał Dijkstra w Humble Programmer,
  • Rób indywidualne retrospektywy na piśmie, rób je regularnie, analizuj swoje działanie, miej czas na myślenie,
  • Odczekaj 10 minut, zanim klikniesz "send",
  • Daj komuś do przeczytania to, co zamierzasz wysłać,
  • Pomilcz zanim odpowiesz,
  • Uważaj na samozaimpregnowanie,
  • Przepraszaj - przepraszanie pomaga analizować swoje ograniczenia; o jedno "przepraszam" za dużo nikogo nie skrzywdzi, o jedno "s*laj" za dużo raczej tak.

Jak to skomentować?

A teraz nagroda z wytrwałość w czytaniu - wskazówka jak "poprawnie" skomentować taki post. Sam nie wiem, czy istnieje jakieś "poprawnie", ale patrz na to:

Ten komentujący, założył zupełnie inny kontekst. Mianowicie taki, że Autor dzieli się swoim doświadczeniem w nowej pracy. A zatem zbija piątkę i tyle. Mnie się wydaje, że właśnie ten wpis najbardziej rezonuje z intencją Autora. Nie upieram się jednak, to tylko mój mind reading :)

.